Heemkundegroep Arfgood Buurse

Opgericht 29 juni 2007

Stendermolenweg

De Stendermolenweg in het Buurserzand vormt alleen qua naam nog een herinnering aan wat in het verleden een van de grootste trekpleisters van de toeristen in dit gebied vormde. De Stenderkast is verdwenen. Het Rietschot is sinds 2004 een nieuwe trekpleister aan de Stendermolenweg.
Toen Jan Bernard van Heek in 1921 de uit Usselo afkomstige standaardmolen naar het Buurserzand liet verplaatsen, was ze nog niet door het hoge geboomte omringd, zoals dat in latere jaren het geval was en waarbij de bezoeker met enige moeite het bouwwerk ontwaren kon. Oorspronkelijk stond de molen op het erve Wissink in Usselo.
Op 26 juli 1802 vroeg de toenmalige bewoner Jan Hendrik Wissink, vergunning om op een terrein tussen zijn erve en het Wiedenbroek een windkorenmolen op te richten. De bouwmannen van de erven Hulscher en Lammerink maakten aanvankelijk bezwaar, wegens het gevaar voor vee en kinderen, maar het markebestuur gaf toch de vereiste vergunning af.
Tot de twintiger jaren van de vorige eeuw heeft de Wissink's Möl' het koren van de Usseler boeren gemaald. Maar tenslotte was de concurrentie van de stoom- en motorgedreven molens zo groot dat ze buiten gebruik moesten worden gesteld.
Jan Bernard van Heek, bewoner van het Zonnebeek en gehuwd met Edwina Burr- Ewing, besloot toen de molen te kopen en over te brengen naar het Buurserzand.
Na bijna 120 jaren dienst te hebben gedaan, kreeg de stenderkast zoals de molen in de volksmond werd genoemd, een nieuwe plaats en de Twentse dichter J.J. van Deinse maakte een gedicht dat de vier zware Bentheimer stenen waarop de molen rustte, sierde.

Ik zin ne oale stenderkast
Oet achtteenhonderd twee,
Do mi'j Jan Heenik Wissink ginn'
In Ossel bouwen dee.
Ik heb as Wissink's Möl bekend,
Op 't oale erve doar,
't Zoad van 'n Osseler Esch emaald,
Hoast honderdtwintig joar.
De ni'je tied met zienen stoom,
dee hef 't mi'j an edoan.
As gedachtnis vuur 't noageslacht
Kwam ik op disse stee te stoan.
In negenteenhonderd twintig een,
Hef Jan Bernard van Heek,
Mi'j kof en mi'j weer op ebouwd,
Hier achter 't Zonnebeek.
Sunt Joapik 1921

Later vermaakte van Heek de molen en het erbij behorende natuurterrein aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Dat ook de Rijksoverheid grote waarde hechtte aan dit monument wordt bewezen door het feit dat op 19 mei 1970 de Wissink's Möl op de Lijst van Monumenten werd geplaatst. In 1972 sloeg het noodlot toe. In de beruchte novemberstorm van dat jaar kreeg de stormwind vat op de wieken, die met razende snelheid ronddraaiden, waardoor de houten assen warm liepen en vlam vatten. Het gevolg was dat een deel van de molen verbrandde en de schade zo groot was, dat voor de noodzakelijke reparatie en restauratie de molen moest worden afgebroken.
In 1974 was er nog niet veel schot in de restauratieplannen, gekomen, maar de plannen van Natuurmonumenten, dat men de molen weer op de oorspronkelijke plek in Usselo wilde opbouwen, lekten uit. De Buurser bevolking werd furieus en spontaan ontstond er een actiecomité: Stenderkast mot in Buurse bliev'n.

Natuurmonumenten kwam daarna ijlings op de plannen terug, maar niet voor lang want op 15 oktober van datzelfde jaar richtte Natuurmonumenten een verzoek tot de minister van CRM om de molen te mogen verplaatsen naar Usselo.
Nu kwam ook de Raad van de gemeente Haaksbergen in het geweer.
In de raadsvergadering van 29 oktober 1974 werd een motie aangenomen waarin B &W verzocht werd met alle ten dienste staande middelen te bevorderen, de stendermolen voor de gemeente Haaksbergen te behouden.
Acties nog protesten mochten baten: op 18 februari 1975 verleende de minister van CRM vergunning tot het verplaatsen van de molen. Wel ging de Raad nog in beroep bij de Kroon en hoewel burgemeester drs. Stadhouders in een gloedvol betoog de standpunten uiteenzette, mocht het niet baten.
Na een halve eeuw in het Buurserzand, het object van schilders en fotografen te zijn geweest, keerde de Wissink's Möl terug naar de oude stee en herinnert in Haaksbergen alleen nog een straatnaambordje aan de stenderkast.

Facebook

Copyright © 2016. Heemkundegroep Arfgood Buurse.

We use cookies to improve our website and your experience when using it. Cookies used for the essential operation of this site have already been set. To find out more about the cookies we use and how to delete them, see our privacy policy.

  I accept cookies from this site.
EU Cookie Directive Module Information